Kuruluş tarihi milattan önce 4000’li yıllara kadar dayanan Erzurum, Palandöken dağlarının kuzey eteklerinde kurulmuştur. Burada gerçekleştirilen bilimsel araştırmalar neticesinde pek çok tarihi yapı ve bulguya rastlanmış olup Anadolu’nun en eski yerleşim yerlerinden bir tanesi olduğu anlaşılmıştır. Bölgede Hititlerden Romalılara kadar, Selçuklulardan Osmanlılara kadar pek çok devlet hâkimiyet sürdüğünden dolayı hepsinden izler bulmak mümkün durumdadır. En bilindik tarihi yapı ve doğal güzellikleri ile Erzurum gezilecek yerler şu şekildedir; Çifte Minareli Medrese, Palandöken dağı, Tortum şelalesi, Yakutiye medresesi, Aziziye Tabyası ve Nene Hatun kabri ve Üç kümbetlerdir.
Şehir hakkında biraz daha bilgi verecek olursak 25 bin 66 metrekarelik yüzey alanına sahip kentin nüfusu ise 767 bin 848 olarak tespit edilmiştir. Şehrin ismi ise Müslüman Araplar tarafından kullanılan “Azzi” ve “Erzen” kelimelerinin birleşimi olan Erzen-i Rum isminden gelmektedir. Bir rivayete göre ise Ardı Rum kelimesinden yani Rum toprağı anlamına geldiği de söylenmektedir.
Erzurum Gezilecek Yerler
Erzurum’da yukarıda da zikrettiğimiz gibi pek çok gezilecek tarihi yapı, doğal güzellikler bulunmaktadır. Tarihi çağlardan itibaren konumu itibariyle pek çok devlet tarafından alınmış ve hüküm sürülmüş olması da yöreye ayrı bir doku kazandırmıştır. Son yıllarda ülkemizde trend haline gelmiş doğu ekspresi yolculuğunun duraklarından bir tanesi de Erzurum’dur. İnsanlar henüz şehre ulaşmadan meşhur cağ kebabının siparişini vermekteler ve trenin kente ulaştığında da bu muhteşem lezzetin tadına bakmaktalar. Erzurum gezilecek yerler hakkında daha detaylı bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.
Çifte Minareli Medrese
Kimin tarafından yapıldığı bilinmese de mimari açıdan Selçukluların yaptığı eserlere benzediği için Çifte Minareli Medrese onlar tarafından yapılmıştır diyebiliriz. Yapının sağ ve sol tarafı birbirinden bariz bir şekilde farklı görüldüğü için bu medresenin birde efsanesi bulunmaktadır. Söylenilenlere göre medresenin 2 tarafını birisi usta birisi ise onun çırağı olmak üzere 2 farklı kişi yapmıştır. Zaman içerisinde çırağın yaptığı daha güzel görülmeye başlayınca şımaran çırak ustasından su getirmesini ister. Bu duruma öfkelenen ve incinen usta ise “Usta idim oldum segirt, al destiyi suya seğirt” diyip sinirlenerek kendini minaren atar. Yaptığının neye mal olduğunu gören çırakta ustasından ardından aynı şekilde aşağıya atlar ve bunları gören işçiler ise işlerini bırakır ve dönerler. Bu efsane yapan kişinin ismi, cismi bilinmediği için yıllardır bölge halkının ağzında oradan oraya dolaşmaya başlamıştır.
Palandöken Dağı
Türkiye’de kış turizmi açısından akla gelen en önemli kayak merkezlerinden olan Palandöken Dağı yerli ve yabancı turistleri kendisine hayran bırakmaktadır. Bilindiği üzere Erzurum Türkiye’nin en soğuk kış günlerini geçiren illerden bir tanesi olduğu için dağda da yılın 6 ayı kar görmeniz mümkündür. Ayrıca dağ üzerinde kayak merkezi olmasının yanı sıra dağcılara hitap eden pek çok konaklama yerleri de bulunmaktadır. Böylelikle dağdan inmeden bütün ihtiyaçlarını karşılayabilir ve kışın soğuk günlerinin eşsiz manzarasının tadına varabilirsiniz. Kayak bilmeyen insanlar ise üzülmesinler çünkü burada sizlere kayak yapmayı öğreten özel hocalarda bulunmaktadır.
Tortum Şelalesi
Bilmeyenler için söylemekte fayda var, o resimlere bakarak ne güzel bir yer dediğiniz ve yüksek aşağıda doğru yeşillikler arasında bir şelale gördüğünüz güzellik Tortum Şelalesi olmaktadır. İsmini Tortum çayından alan şelale gelen ziyaretçileri adeta kendisine hayran bırakmaktadır. 20 metre genişlik ve 50 metre yüksekliğe rağmen (çok yüksek sayılmasa da) su yoğunluğu nedeniyle epey bir heybetli görünmektedir.
Yakutiye Medresesi
1310 yılında İlhanlı devleti hükümdarlı meşhur Olcayto tarafından yaptırılan yapı günümüzde müze olarak kullanılmaktadır. Kapalı avlusu ve eyvanlı medrese tipinin sınırlarımız içerisindeki en büyük örneği konumunda olan medrese doğal görünümü ve günümüze kadar neredeyse hiç bozulmadan ulaşan yapısı ile görenleri kendisine hayran bırakmaktadır. Şehir merkezinde bulunan Yakutiye Medresesi Erzurum’a gittiğinizde muhakkak ziyaret etmenizi ve tarihi dokusunu görmenizi tavsiye ederiz.
Aziziye Tabyası ve Nene Hatun Kabri
1877-1878 yıllarında Osmanlı – Rus savaşları sırasında şehri Ruslardan korumak amacıyla yapılan ve yüksek tepelere mevzilendirilen 22 adet tabyadan oluşan Aziziye tabyası kentin kurtuluş savaşından kalan en önemli kültürel miraslarından bir tanesidir. Tarihi hatırlatmak gerekirse Ruslara karşı direnemeyen Osmanlı ordusunun geri çekildiği sırada kent halkı bu tabyalar sayesinde Rusları geri püskürtmüştür.
Nene Hatun tarihte çok ayrı bir öneme sahiptir ve tüm çocukların dillerinde ismi dolaşmaktadır. Ermenilerin sırtımızdan bıçaklaması sonucu Ruslar tabyayı ele geçirir. Bunu duyan bölge halkı ellerinde silah olmasa da taş, sopa ve küreklerle tekrar tabyayı almak için yığın halinde harekete geçer. Rusları yarım saat içerisinde geri püskürten ve büyük bir zafer kazanan halkın arasında ağabeyini 1 gün önce cepheden yaralı olarak geldikten sonra kollarında can veren ve henüz 3 aylık çocuğunu Allah’a emanet ederek halkla birlikte saldırıya geçen Nene Hatun bu zaferin baş mimarı olmuştur. Kabri de dolayısıyla Aziziye tabyasının içerisinde bulunmaktadır.
Üç Kümbetler
Selçuklu döneminde yapılan bu tarihi yapıların en büyüğü Emir Saltuk’a aittir. Diğerlerinin kime ait olduğu bilgisi olmasa da Üç Kümbetler gelip gören herkesi büyülemektedir. Yapıldığı döneme ait izlerin halen üzerinde durduğu ve geçen yıllara rağmen heybetinden bir şey kaybetmeyen bu şaheserlerin yanında bir tane daha küçük ve ne olduğu bilinmeyen ibadetli amaçlı yapıldığı tahmin edilen bir yapı daha vardır. Emir Saltuk’a ait olan kümbet sekizgen duvarlı olması nedeniyle dikkatleri üzerine çekmekte ve diğerleri gibi basık külah şeklinde dizayn edildiği için oldukça muhteşem görünmektedir. Erzuruma’a gelmişken bu yapıları da görmeden gitmemenizi tavsiye ederiz.
Ayrıca Şu Yazılar İlginizi Çekebilir:
⇒ Kars Gezilecek Yerler
⇒ Doğu Ekspresi
⇒ Palandöken Dağı