Antalya‘nın Manavgat ilçesinde yer alan eski tarihte Pamfilya’nın önemli kentlerinden biri olan Side Antik Kenti‘nde uzun yıllar boyunca farklı egemenlikler hüküm sürmüştür. Bu topraklar da sırasıyla Hititler, Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslılar ve Osmanlı egemenliği yaşamını sürdürmüştür.
Pamfilya bölgesinde yer alan bu antik kentte uzun yıllar boyunca farklı egemenlikler hüküm sürdüğü için tarihi kalıntılar buram buram tarih kokuyor. Akdeniz Bölgesi’nde yer alan tarihi dokular hakkında merak sahibiyseniz kesinlikle görülmesi gereken kentlerden biridir.
Side Antik Kenti Tarihi
Side Antik Kenti, Manavgat ilçesinin 7 kilometre doğusuna 350 – 400 metre bir genişlikte yarımada üzerine kurulmuş, M.Ö 7. yüzyılda yerleşim yeri olarak kabul görmüştür.
M.Ö 7. yüzyılda Pamfilya bölgesinde yer alan kentlerin çoğunluğu Lidya Krallığı’nın egemenliği altına girdikten sonra Side Antik Kenti de bu egemenliğe katılmıştır.
Lidya Krallığı 547/46 yıllarında yıkıldıktan sonra bu bölge Perslerin hakimiyetine geçmiştir. Akdeniz de yer alan toprakların bütününe hakim olmak isteyen Büyük İskender aynı şekilde Side için de aynı şeyi düşünmüştür. Büyük İskender’in baskıları karşısında hiçbir şekilde karşı çıkmayan Side halkı M.Ö 334 yılında kapılarını Makedonya kralına açmıştır.
Döneminde kendi adına sikke basan devletten biri olan Side, Büyük İskender’in hakimiyeti ile birlikte büyük sikke basım merkezlerinden biri olarak kabul görmüştür. Büyük İskender’in ölümünden sonra bu bölge sürekli olarak el değiştirmiş, M.Ö 3. yüzyılda Ptolemaiosların, M.Ö 215 – 189 yılları arasında Seleukosların egemenliğine girmiştir.
Seleukoslar girdiği savaşta yenik düştükten sonra Apameia Barış Antlaşmasına göre Pamfilya ve aynı zaman da Side, Bergama Krallığı’nın eline geçmiştir. Bergama Krallığı’na geçişiyle birlikte tarih içerisindeki en parlak dönemlerinden biri yaşamıştır.
Tarihindeki en parlak dönemlerini uzun süre yaşayamayan antik kent M.Ö 1. yüzyılda yaşanan korsanlık saldırıları karşısında boyun eğmek zorunda kalmıştır. M.Ö 78 yılında korsan baskınlarına karşı çıkan Romalı konsül Publius Servilius bölgeyi korsanlardan temizlemiş bununla birlikte bölge Roma İmparatorluğu’na geçmiştir.
Arap istilaları, yangınlar ve depremler neticesinde 12. yüzyılda bölge tamamen boşaltılmış burada yaşamını sürdüren yerli halk Antalya merkezine doğru yola çıkmıştır.
Side Antik Kenti Hakkında Bilgiler
Anadolu da eski tanrıçaların kutsal meyvesi olan “nar” aynı zamanda Side’nin sembolü olarak kabul görmüştür. M.Ö 3. yüzyıla kadar burada yaşamını sürdüren yerli halkın “Sidece” şeklinde bir dil ile iletişim kurduğu anlaşılmaktadır. Sidece tarih boyunca tam olarak çözülememesi ile birlikte Luvice kökenli bir dil olarak kabul görmüş, Hint – Avrupa dilleri arasında sayılmaktadır.
Antik kentte bulunan tarihi kalıntıları görebilmek için M.Ö 2. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kara surların ana kapısından içeri girmelisiniz. Ana kapının sağında ve solunda yer alan iki büyük tarihi doku aslında kule ve şehri korumak için inşa edilmiştir.
Kapıdan girdikten sonra biraz ilerlediğiniz zaman sizleri 9 çeşme olarak bilinen tarihi eserler bekler. 9 çeşme olarak bilinen bu yapılar günümüzde çalışmasa da restorasyon çalışmaları sonucunda eşsiz bir görünüm kazanacaktır.
Çeşmenin hemen yan tarafında bulunan iki adet sütunlu cadde bulunmaktadır. İki sutunlu caddenin birleştiği ortak nokta limandır. Her iki caddeyi de takip ettiğiniz zaman limana ulaşabilirsiniz. İki cadde aynı noktaya çıksa bile ikisinin üzerinde de yürürken çevresinde farklı tarihi dokular bulunmaktadır.
Agora, tiyatro, hamam ve evler bir tarafta bulunurken diğer tarafta yan yana dizilen tapınaklar bulunuyor.
Side Antik Kenti’nin en eşsiz ve nadide yapılarından biri olan tiyatro bölümü M.S 2. yüzyıla aittir. Tiyatro yerden 20 metre yüksekte, yaklaşık 15 bin kapasiteye sahip ve sahne binası üç katlıdır. Pamfilya Bölgesi’nde yer alan bütün açık hava tiyatroları dağın arkasına inşa edilmesine rağmen Side tiyatrosu coğrafi konumundan dolayı kemerlerin üzerine inşa edilmiştir.
Roma Dönemi’nde gladyatör ve vahşi hayvanlar savaşları sahne alırken Bizans Dönemi’nde Hristiyan ayinleri için tiyatro bölümü kullanılmıştır.
Tiyatronun hemen yan tarafında yer alan hamam ise M.S 5. yüzyılda inşa edilmiştir. 1962 yılında restore edilmesinin ardından müzeye dönüştürülmüştür. Side Antik Kenti ve çevresinden çıkartılan tarihi dokular bu müzede sergilenmektedir.
Side Antik Kenti’nin sembollerinden biri olan nar ağaçlarını sütunlu caddeler ve tarihi eserlerin arasında yürürken nadir de olsa görme şansınız bulunuyor. Athena ve Apollon Tapınaklarına doğru yürürken nar ağaçlarını daha sık belli olmaktadır.
Akdeniz Bölgesi’nde hem deniz, kum ve güneş hem de tarihi dokuları keşfetmek istiyorsanız yarımada üzerine kurulan bu antik kenti kesinlikle es geçmemelisiniz.
Side Antik Kenti Giriş Ücreti
Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak işletilen antik kentin ücreti hakkında bir takım değişiklikler yapılmıştır.
Türkiye’nin Kültür Portalı internet sitesine göre Side Antik Kenti’nin giriş ücreti bulunmamaktadır. Ücretsiz olarak antik kentte yer alan tarihi dokuları keşfedebilirsiniz.
Antik kentte yer alan Apollon ve Athena Tapınakları için herhangi bir ücret talep edilmezken Side Müzesi için 15 TL, Side Tiyatrosu için ise 30 TL ücret talep edilmektedir.
Antik kenti gezmek istediğiniz zaman Kültür ve Turizm Bakanlığı sitesinden kontrol ederek ücretini araştırmanızda fayda var.
Side Antik Kenti Ziyaretçi Saatleri
Antik kenti gezmek istersen bu tarihler ve saatler arasında ziyaret etmelisiniz.
15 Nisan ile 2 Ekim tarihleri arasında açılış saati 08:30 kapanış saati 19:30 olarak belirlenmiştir.
03 Ekim ile 14 Nisan tarihleri arasında açılış saati 08:30 kapanış saati 17:30 olarak belirlenmiştir.
Side Antik Kenti Nerede ve Nasıl Gidilir?
Side Antik Kenti, Antalya’nın Manavgat ilçesinden 7 kilometre güneybatısında yarımada üzerine kurulmuştur.
Antik kente ulaşabilmeniz için öncelikle Manavgat ilçesine ulaşmalısınız. Havalimanında gelmek isterseniz Side ilçesine giden minibüsler bulunmaktadır.
Antalya şehir merkezinden Manavgat ilçesine ulaşabilmeniz için yaklaşık 70 kilometre yolculuk etmelisiniz. Antik kente özel araçlarıyla ulaşım sağlayacaklar ve yerini merak edenler Google haritaları üzerinden yerine buradan bakabilirler.
İlçeden hareket eden antik kent minibüslerinin ücreti yaklaşık 5 TL’dir.